Η καραμέλα της Παιδείας

Ας ξεκινήσουμε με την ετυμολογία της παιδείας. Η λέξη «παιδεία» είναι παράγωγο του αρχαίου ρήματος «παιδεύω» που σημαίνει διδάσκω, εκπαιδεύω. Συνώνυμα: η λέξη παιδεία αναφέρεται στη νοητική και ψυχική καλλιέργεια ενός παιδιού, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της εκπαίδευσης (στις διάφορες βαθμίδες της). Η λέξη «κουλτούρα» ενσωματώνει τη δήλωση τόσο της πνευματικής καλλιέργειας όσο και του πνευματικού πολιτισμού (σε αντιδιαστολή προς τον τεχνικό / υλικό). Εκτός από την παροχή γνώσεων η εκπαίδευση αποσκοπεί επίσης στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς και στη διάπλασή του, δηλαδή στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς και στην ανάπτυξη του ήθους του. Οι έννοιες αυτές αποδίδονται επίσης με τον όρο αγωγή.

Γιατί όμως την αναφέρω ως καραμέλα;

Είναι πάρα πολύ απλό αν κανείς αναλύσει μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα σε αυτή τη χώρα.

Παίρνεις ένα ταξί και ως συνήθως, θα γίνει μία συζήτηση για την κατάσταση των ημερών ή θα υπάρξει κάποιο συμβάν κατά την διάρκεια της διαδρομής που θα σχολιαστεί. Μετά την βαθειά ακαδημαϊκή συζήτηση, θα ακουστεί η φράση: Μας λείπει η παιδεία. Λίγα δευτερόλεπτα μετά θα πέσει κανένα βρισίδι σε περαστικό από τον οδηγό ή θα παραβιάσει κανένα σηματοδότη.

Συζήτηση μηχανόβιων, γκαζιές, κυβικά και ως συνήθως ατυχήματα ή ατοπήματα οδηγών αυτοκινήτων που έβαλαν σε κίνδυνο κάποιον μοτοσυκλετιστή. Μας λείπει η παιδεία, είναι το απόφθεγμα. Και όταν έρθει η ώρα να γυρίσουμε σπίτια μας, οι μισοί δεν θα φορέσουν κράνος.

Και γενικότερα σε κάθε πτυχή της ζωής μας σε αυτή την κοινωνία, θα ακούσουμε από τους "δήθεν" διανοούμενους ότι μας λείπει η παιδεία και έπειτα από λίγο καιρό, κάτι κάπως δούμε / διαβάσουμε που θα εκθέτει τον διανοούμενο για την έλλειψη παιδείας.

Είναι φοβερό πως σε αυτή τη χώρα είμαστε οι καλύτεροι στο να εντοπίζουμε το πρόβλημα, αλλά πάσχουμε στο να βρούμε λύση. Αυτή η καραμέλα που πιπιλάνε όλοι για την έλλειψη παιδείας, δεν είναι απλά ένα αίτιο, αλλά και ένα άλλοθι για δικαιολογήσουμε ότι στραβό συμβαίνει ή κάνουμε.

Έως ένα σημείο όντως υπάρχει έλλειψη παιδείας, όμως προτιμώ την έννοια της αγωγής από την ετυμολογία στην αρχή.

Μπορεί να είμαστε μία χώρα γεμάτη πτυχία και διδακτορικά, όμως πόσοι είναι πραγματικά καλλιεργημένοι;

Σε μία κοινωνία όπου η έλλειψη αξιοκρατίας διαιωνίζει τους τενεκέδες και δεν επιβραβεύει τους άξιους πως μπορούμε να μιλάμε για ηθική και κανόνες;

Όταν πλέον το σωστό θεωρείται θύμα ενός καρκινικού κοινωνικού συστήματος, πως αλήθεια αυτό επηρεάζει την διαμόρφωση της προσωπικότητας του καθενός;

Δυστυχώς ζούμε σε μία κατάσταση που μπορεί να περιγραφεί ως "και στραβά αρμενίζουμε και ο γυαλός είναι στραβός". Ποιά είναι η απώτερη αιτία που δεν αντιδρούμε;

Είναι καιρός να σταματήσουμε να πιπιλάμε την ίδια καραμέλα και να κοιταχτούμε στον καθρέφτη. Γίναμε συνένοχοι στο όλο έγκλημα που επιτελείται εναντίον μας, όταν μας εκπαίδευσαν ως μάζα να το δεχτούμε. Όταν παρατηρήσαμε πως δεν υπάρχει τιμωρία και όταν μας χάιδεψαν για να κάνουμε το λάθος. Μπήκαμε σε έναν λήθαργο από αυτούς που μας κατηγορήσανε ότι "μαζί τα φάγαμε".

Προφανώς δεν τα "φάγαμε μαζί" και προφανώς δεν "τα πληρώνουμε όλοι". Προσπάθησαν να μας κάνουν συνενόχους, εκείνοι που ήταν υπεύθυνοι να μας κάνουν καλύτερους, όμως αντί αυτού μας έκαναν χειρότερους διαβρώνοντας τα πάντα και μετά μας κατηγόρησαν γι αυτό. Φυλάξαμε τσίλιες για τον δολοφόνο και τώρα αντιμετωπίζουμε τις κατηγορίες του φόνου, την στιγμή που ο δολοφόνος έχει το θράσος να βρίσκεται στην πλευρά των μαρτύρων κατηγορίας.

Τελικά δεν κολλάει τόσο η ίδια καραμέλα που πιπιλάμε συνέχεια. Δεν είναι ούτε το μορφωτικό επίπεδο, ούτε οι γνώσεις, ούτε η καλλιέργεια. Απλά χάσαμε κάθε ηθική και το κυριότερο, το να προσπαθήσουμε να γίνουμε καλύτεροι. Η κουτοπονηριά και ο εγωισμός, έγιναν παραδείγματα "επιφανών" ανδρών και οι επιφανείς μετατράπηκαν σε κορόιδα. Η όλη διαστρέβλωση των πάντων μας άφησε χωρίς κανένα επίπεδο αναφοράς να πατήσουμε, ενώ οι πολιτικές ιδεολογίες και τα ψέματα μας χώρισαν σε υποομάδες που τσακώνονται. Το άγχος της επιβίωσης μας έβαλε σε εγωιστικές ατραπούς, όπου δεν μπορούμε να αντιληφθούμε πως το καλό όλων είναι και το καλό του ενός. Η κοινή λογική έχει χαθεί και παραμένουμε χαμένοι αναζητώντας μεσσίες.

Η λύση δεν είναι η "παιδεία", αλλά η καταπολέμηση των ανθρωπίνων παθών μας. Η προσπάθεια να γίνουμε καλύτεροι και να ξέρουμε πότε κάποιος είναι καλύτερος από εμάς. Να αντιληφθούμε το ότι δεν ξέρουμε τίποτα και να αναζητούμε την αλήθεια. Να βάλουμε εμείς φραγμούς εκεί που ένα ανήθικο, κακοστημένο κράτος δεν μπορεί.

Ας σταματήσουμε να πιπιλάμε την ίδια καραμέλα και ας ξεκινήσουμε να αλλάζουμε.

ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ

Ένα ποιήμα δίδαγμα!

Παιδί μου,
το Περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις,
όπως το βρεις κι όπως το δεις
να μη το παρατήσεις.

Σκάψε το ακόμα πιο βαθιά
και φράξε το πιο στέρεα
και πλούτισε τη χλώρη του
και πλάτυνε τη γή του.

Κι ακλάδευτο όπου μπλέκεται
να το βεργολογήσεις.
Κι αν αγαπάς τ' ανθρώπινα
και όσα άρρωστα δεν είναι,

ρίξε αγιασμό και ξόρκισε
τα ξωτικά να φύγουν.
Και τη ζωντάνια σπείρε του
μ’ όσα γερά, δροσάτα.

Γίνε οργοτόμος, φυτευτής, διαφεντευτής.
Κι αν είναι κι έρθουν χρόνια δίσεχτα,
πέσουν καιροί οργισμένοι,
κι όσα πουλιά μισέψουνε σκιαγμένα,

κι όσα δέντρα για τίποτ’ άλλο δέ φελάν
παρά για μετερίζια,
μη φοβηθείς το χαλασμό.
Φωτιά! Τσεκούρι!

Τράβα, ξεσπέρμεψέ το,
χέρσωσε το περιβόλι κόφ’ το,
και χτίσε κάστρο απάνω του
και ταμπουρώσου μέσα,

για πόλεμο, για μάτωμα,
για την καινούγια γένα,
π’ όλο την περιμένουμε,
κι όλο κινάει για να ‘ρθει,

κι όλο συντρίμι χάνεται
στο γύρισμα των κύκλων.
Φτάνει μια Ιδέα να στο πει,
μια Ιδέα να στο προστάξει,

κορώνα Ιδέα, Ιδέα Σπαθί,
που θα είν’ απάνου απ’ όλα.

Κωστής Παλαμάς

Ειδικές Δυνάμεις ή Επίλεκτο Πεζικό;

Πριν προχωρήσουμε στο κύριο μέρος του άρθρου θα ήθελα να επισημάνω τα εξής:

1. Παρουσιάστηκα στο Μ. Πεύκο στις 24 Φεβρουαρίου 2003. Ανήκα στην σειρά 282 και υπηρέτησα σαν Λχίας ΚΔ στην Γ' ΜΑΚ.

2. Οι απόψεις μου είναι προσωπικές, βάση της δικής μου κατανόησης και εμπειριών.

3. Αν κάποιος νιώθει ότι θίγεται, τότε απλά όπως λέει και το σοφό ρητό: Όποιος έχει τη μύγα, μυγιάζεται.

Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα για τον υπηρετήσαντα σε κάποια μονάδα Ειδ. Δυνάμεων είναι το πόσο τελικά ΄"Ειδικές" είναι αυτές οι δυνάμεις. Αποτελεί τιμή να φορέσει κάποιος τον πράσινο μπερέ, γιατί σταματάει να είναι απλώς ένας στρατιώτης, αλλά ένας επίλεκτος πολεμιστής που αψηφά τις δυσκολίες, τον θάνατο και αποτελεί τον φόβο και τρόμο του εχθρού.

Το ηθικό είναι πάντα ακμαιότατο και η ψυχολογία στα ύψη, αλλά τι κρύβεται πίσω από αυτή την βιτρίνα;

Πάρα πολλοί από εμάς αφού απολυθούμε κρατάμε τις πιο ωραίες αναμνήσεις και στο τέλος πλάθουμε μια ιδανική εικόνα στο μυαλό μας. Αντίστοιχα στις διάφορες ασκήσεις κάνουμε επιθέσεις, αποβάσεις και αποστολές και πάντα κατατροπώνουμε τον φανταστικό εχθρό γιατί είμαστε ασταμάτητοι. Δυστυχώς όμως ο εχθρός δεν είναι εκεί!

Όλες οι χώρες ΝΑΤΟ και μη, ακόμα και οι "καλοί" μας γείτονες κάνουν επίδειξη ισχύος με ασκήσεις για λόγους ηθικού, όμως χωρίς πραγματική αντίσταση δεν σημαίνουν τίποτα.

Ας επανέλθουμε όμως στην πραγματικότητα και ας αναλογιστούμε ότι οι ψευδαισθήσεις αποτελούν έναν από τους χειρότερους εχθρούς μας.

Μπορεί να έχουμε υψηλή φιλοπατρία μέσα μας και να νιώθουμε έτοιμοι σε καιρό ειρήνης, αλλά ποια είναι η πραγματικότητα;

Ας ξεκινήσουμε από το στράτευμα και την ηγεσία. Δυστυχώς με πολιτικούς και κόμματα στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μία κεντρική σταθερή στρατηγική, πάνω στην οποία να στηθεί η εκπαίδευση και εξοπλισμός των ενόπλων δυνάμεων. Σχεδόν όλα βασίστηκαν στη μίζα και σε πολιτικές απαξίωσης των εθνικών συμφερόντων της χώρας. Νομίζω πως όλοι καταλαβαίνουμε και δεν χρήζει περεταίρω ανάλυσης.

Το θέμα είναι πως όλα τα παραπάνω επηρέασαν από άποψη εκπαίδευσης και υλικών όλο το στράτευμα και ανάμεσά τους και τις Ειδ. Δυνάμεις.

Δεν με ενδιαφέρει να αναφερθώ στην διάρκεια της θητείας. Δεν είναι θέμα ποσότητας, αλλά ποιότητας και εκεί είναι που χάνουμε, μιας και ο κύριος σκοπός είναι η επάνδρωση και όχι η εκπαίδευση. Από την άλλη υπάρχουν χώρες που έχουν αποδείξει πως υπάρχουν και άλλα συστήματα για να λειτουργήσει ένας στρατός που βασίζεται σε εφέδρους.

Πάρα πολλοί έχουν αναμνήσεις από σφουγγάρισμα, σκούπισμα πευκοβελόνων, μαγειρείων και σκοπιών, αντί για βολές, θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα. Όσο και αν μερικοί τα έχουν διαγράψει από το μυαλό τους ο Καταδρομέας κατέληξε να είναι μία επίλεκτη καθαρίστρια που όμως συντηρεί την βιτρίνα του Ράμπο με το να βάζει φούμο και της πειθαρχίας με το να βαράει προσοχές και να έχει τέντα το κρεβάτι. Ατσαλάκωτος, φρεσκοξυρισμένος και έτοιμος για cosplay (https://el.wikipedia.org/wiki/Cosplay) με όπλα και εξαρτήματα.

Δεν θέλω να ασχοληθώ με την έννοια πειθαρχία, γιατί αποτελεί κεφάλαιο από μόνη της. Θα ασχοληθώ όμως με τον "ελληναράδικο" τρόπο σκέψης που μας κρατάει πίσω. Σε αυτή τη χώρα λόγω ευθυνοφοβίας κανείς δεν παίρνει πρωτοβουλίες για να καλυτερεύσει κάτι και ειδικά στο στρατό, η εφαρμογή τους στρατιωτικού νόμου απλά συμβάλει στην οπισθοδρόμηση και διαποτίζει και τους στρατευμένους. Αρκεί να δει κανείς την περηφάνια των αλεξιπτωτιστών σε σχέση με τους υπόλοιπους. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι βασιζόμαστε σε μεταπολεμικούς σχεδιασμούς, όταν ο αλεξιπτωτισμός δεν είναι τίποτα άλλο από μία ειδικότητα που όλοι οι ειδικοδυναμίτες θα έπρεπε να έχουν. Αυτό ισχύει για τα στελέχη, αλλά ο έφεδρος μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Γενικότερα ακόμα και αν προσπαθήσουμε να εκμοντερνιστούμε και να εισάγουμε κάτι νέο, για κάποιο ξένο σύγχρονο στρατό έχει ήδη καταστεί ξεπερασμένο.

Όταν ένας Αμερικανός SOF χρειάζεται εκπαίδευση 4 ετών με πολλαπλές δεξιότητες, πως μπορεί να ονομάζεται ειδικοδυναμίτης κάποιος που έχει ουσιαστικά μηδενική εκπαίδευση (με το ζόρι 3 ουσιαστικών μηνών);

Ευτυχώς οι πιο πολλοί από εμάς κουβαλάμε τα εφόδια της πολιτικής μας ζωής. Κάποιοι είχαμε τρέλα με τα όπλα, κάποιοι κάναμε πολεμικές τέχνες και κάποιοι διαβάζαμε για αποστολές και στρατηγικές. Κάποιοι είχαμε αθλητικό υπόβαθρο και όλοι είχαμε μία "στρατοκαβλίτιδα" και θέλαμε να κάνουμε κάτι παραπάνω από ένα απλό πεζικό. Όλα αυτά όμως δεν αντισταθμίζουν τις ελλείψεις στην πραγματική εκπαίδευση του εφέδρου.

Ας εξετάσουμε κάποιες βασικές ελλείψεις:

1. Πολύ λίγες βολές, καμία εκπαίδευση στις διαφορετικές στάσεις σκόπευσης και ακόμα λιγότερο στις διαφορετικού τύπου βολές όπως κατά ριπάς σε μικρές και μεσαίες αποστάσεις.

2. Μικρή γνώση των υπόλοιπων όπλων και ειδικότερα εκείνων των τύπων που θα μπορούσε να συναντήσει κανείς στο πεδίο της μάχης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι πολλοί που παρουσιάστηκαν στο Μ. Πεύκο δεν έχουν πιάσει άλλο όπλο από Μ4/Μ16 και δεν γνωρίζουν τίποτα από G3.

3. Παντελής έλλειψη εκπαίδευσης σε μάχη σώμα με σώμα με βασικές τεχνικές σε χτυπήματα και λαβές. Πρόκειται για κάτι που απλά θα μπορούσε να συνδυαστεί με την καθημερινή γυμναστική.

4. Συνεχής εξάσκηση σε περίπολο, μάχη σε κατοικημένη περιοχή, ενέδρες και διαβίωση

5. Καλλιέργεια ανορθόδοξης λογικής και στρατηγικής σκέψης με διάφορα σενάρια.

Δυστυχώς η λίστα δεν έχει τελειωμό αν αναλύσουμε και άλλους παράγοντες και ειδικότερα αν συμπεριλάβουμε και το χαμηλό επίπεδο εκπαιδευτών και υλικών.

Όταν περνούσα ΠΕΝ, το χειρότερο που προσπάθησαν να μας μάθουν ήταν "Μην πυροβολείτε! Παραδίνομαι!" στην Τουρκική γλώσσα. Σαφώς κανένας ΚΔ δεν θα έκανε ποτέ του τέτοιες σκέψεις και διαμαρτυρηθήκαμε, αλλά κάποιος το θεώρησε "χρήσιμο"; Ξέρουμε πως ο "γείτονας" δεν φημίζεται για τον ανθρωπισμό του και στον πόλεμο δεν υπάρχει ανθρωπισμός με τέτοιο "γείτονα".

Ας εξετάσουμε τώρα και την ποιότητα των ανθρώπων μας. Στη συγκεκριμένη φάση θα ήθελα να διαχωρίσω τον παλιό, τον νέο, τον έφεδρο και το στέλεχος και την ιδιαίτερη σχέση που κυριαρχεί.

Υπάρχει μια γενικότερη λογική πως πάντα οι παλιοί και ειδικότερα κάποιοι σημερινοί 50άρηδες ή 60άρηδες ήταν πιο παλικάρια λόγω αυξημένης θητείας. Όπως είπα στην αρχή η ποσότητα δεν έχει σε τίποτα να κάνει με την ποιότητα. Σαφώς όμως η παρακμή μίας κοινωνίας επηρεάζει όλες τις πτυχές της και ανάμεσα σε αυτά και το ίδιο το στράτευμα. Το πεζικό που μου περιγράφει ο πατέρας μου, μοιάζει με τις Ειδ. Δυνάμεις σήμερα από άποψη πειθαρχίας και τήρησης της τάξης.

Αντίστοιχα λόγω έλλειψης συστήματος και υποδομών, ακόμα και τα στελέχη δεν μπορούν να εκπαιδευτούν και να εκπαιδεύσουν σωστά τον έφεδρο. Οι ΕΠΟΠ είναι ένα αμφιλεγόμενο κομμάτι στην όλη εξίσωση. Υπάρχουν αξιόλογοι και υπολογίσιμοι ΕΠΟΠ, όμως λόγω του γνωστού βύσματος και των πολιτικών πιέσεων, έχουν εισχωρήσει και άτομα με λογική δημοσίου και εγκέφαλο κατώτερο γιδοβοσκού (χωρίς να θέλω να θίξω τους γιδοβοσκούς). Παράλληλα καλλιεργείται η νοοτροπία πως θα πρέπει να είναι πιο ετοιμοπόλεμοι, όταν σε μία χώρα σαν την Ελλάδα τα βάρη ανέκαθεν τα επωμίζεται ο έφεδρος και ο έφεδρος είναι ουσιαστικά εκείνος που θα καλύψει τις πρώτες απώλειες, άρα πρέπει όλοι να έχουν το αυτό επίπεδο και όχι χάσματα μεταξύ τους. Αυτό είναι και ένα πρόβλημα συστημικό, εφόσον μετά την θητεία η εφεδρεία μένει στα αζήτητα και σκουριάζει.

Αναφέρθηκα στον παλιό και στο στέλεχος, αλλά αφήνω τον νέο για τελευταίο μαζί με το εγκεφαλικό επίπεδο που έθιξα πριν. Σαφώς δεν είμαστε όλοι πτυχιούχοι και δεν είμαστε όλοι το ίδιο έξυπνοι, αλλά σκοπός μας είναι να ενεργούμε και να σκεφτόμαστε σαν ένα. Υπάρχει ένα τεράστιο θέμα που ονομάζεται καψόνι. Το καψόνι δεν εκπαιδεύει και δεν καλυτερεύει κάποιον και σαφώς δεν εμπνέει σεβασμό. Το καψόνι αποτελεί μία ιδιόμορφη κατάχρηση εξουσίας λόγω βαθμού ή παλαιότητας και απλά καλλιεργεί το κόμπλεξ καθενός. Πόσο εύκολο να καψονάρεις και πόσο δύσκολο να σπάσεις την αλυσίδα αυτή; Πόσο πιο απλό είναι να αντιληφθείς πως όλοι γύρω σου είναι συμπολεμιστές και όχι θύματα για να βγάλεις το κόμπλεξ εξουσιομανίας; Αν θες να ρίξεις για κάμψεις πέσε μαζί, γιατί μόνο τότε δείχνεις την ανωτερότητά σου και απολαμβάνεις τον σεβασμό. Ως αρχαιότερος γίνε δάσκαλος, μέντορας και καθοδήγησε τον νέο. Τι προτιμάς; Έναν συμπολεμιστή ή κάποιον που στην πρώτη ευκαιρία θα στην ρίξει πισώπλατα; Ποιόν αποκαλείς νέο; Ήσουν 19 "παλαίουρας" και ήρθε νέος 25-26 χρονών με 3 πτυχία. Ήσουν 25-26 χρονών "παλαίουρας" με πτυχία από άνετη ζωή και ήρθε ο 18χρονος νέος που δουλεύει από τα 12 για να ζήσει το σπίτι του. Και πάλι ποιος είναι ο νέος και ποιος ο παλιός. Η συναναστροφή με τον άλλο στο στρατό μέχρι στην ίδια την κοινωνία είναι ένα συνεχόμενο πάρε-δώσε γνώσεων και εμπειριών. Αυτή η ανταλλαγή πληροφορίας είναι που μπορεί να μας ενώσει. Αν θες να είσαι έξυπνος μάθε από τον έξυπνο, αν θες να είσαι έμπειρος μάθε από τον έμπειρο.

Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που θα μπορούσα να γράψω και να αναλύσω και συγκεκριμένες εμπειρίες και καταστάσεις, αλλά δεν θέλω να κουράσω.

Την ερώτηση που θέτω ως τίτλο την αφήνω στον καθένα μας να την απαντήσει, αφού ασκήσει την αυτοκριτική του.

Ευχαριστώ για την υπομονή να διαβάσετε όλο το κείμενο!